The Man Who Wasn't There (2001)

5. The Man who wasn't there (2001)
Dir. Joel Coen, Ethan Coen (No country for old man (2007), O Brother where art thou? (2000), The big Lebowski (1998), Fargo (1996), Barton Fink (1991))
Starring Billy Bob Thorton, Jon Polito, Scarlet Johansson

«Εγώ δεν μιλάω πολύ, κουρεύω». 1949, Santa Rosa, Καλιφόρνια. Ένας λακωνικός κουρέας ο Ed Crane (τον υποδύεται ο Billy Bob Thornton) προσπαθεί να δραπετεύσει από την ζωή του μέσω ενός εκβιασμού. Με τα χρήματα αυτά σκοπεύει να ανοίξει ένα καθαριστήριο ρούχων. Κάτι όμως δεν πάει καλά. Στην υπόθεση παρεισφρέουν η απιστία, το έγκλημα πάθους, η δικαιοσύνη και η τιμωρία. Όλα δηλαδή τα στοιχεία που ορίζουν το κινηματογραφικό είδος του film noir.

Ήδη ο τίτλος του έργου προδιαθέτει κάποιον που ασχολείται με την ψυχοπαθολογία, ότι κάπου στην ταινία θα εμφανιστεί ένας άνθρωπος που μόνο ως φυσική παρουσία βρίσκεται κάπου. Τον Σχιζοειδή πολλές φορές συμβαίνει να μην τον αντιλαμβάνεσαι, δεν πιάνει πολύ από τον χώρο που του αναλογεί. Αν και δεν θα τον συναντήσεις συχνά σε παρέες, όπου τον δεις θα χάσεις γρήγορα το ενδιαφέρον σου για αυτόν, γιατί απλά ούτε αυτός ενδιαφέρεται για σένα. Από την γωνία του σιωπηλός και ανέκφραστος μπορεί να παρακολουθεί όσα λένε οι άλλοι, αλλά ακόμη και αν αφορά τον ίδιο, το ενδιαφέρον του είναι μικρό. Ο Ed δεν ενδιαφέρεται καν που η γυναίκα του τον απατά με τον «φίλο» του. Ο Ed είναι παθητικός όταν δέχεται κριτική, ακόμη και όταν αυτή είναι προφανώς άδικη ή υπερβολική. O Ed όπως και η ταινία είναι αργός, απελπιστικά αργά καπνίζει, μιλάει, κουρεύει… Ο Ed λέει σε κάποιο σημείο της ταινίας «κανείς δεν με ξέρει», αλλά αφού δεν έχει την διάθεση αλλά και την ικανότητα να μοιραστεί με άλλους ποτέ κανένας δεν θα τον γνωρίσει. Ο Ed αποφεύγει τις στενές διαπροσωπικές σχέσεις, κατά μια εκτίμηση για να αποφύγει να πληγωθεί (Klein, 1995), κατά μια άλλη γιατί έτσι έμαθε (Wolff, 1991). Όταν ο Σχιζότυπος ενδιαφέρεται απουσιάζει το σεξουαλικό ενδιαφέρον. Ο Ed ενδιαφέρεται για τις πιανιστικές ικανότητες της Scarlett Johansenn.

Μιας και ανοίξαμε την συζήτηση πολλά γράφονται τον τελευταίο καιρό εν όψει της άφιξης του DSM-IV. Είναι ο Σχιζοειδής(ΔΠ) ένας Αποφευκτικός (ΔΠ)? Ποια η σχέση της ΣΔΠ με το Αsperger και τις διαταραχές του φάσματος της Σχιζοφρένειας. Αναφορικά με την Σχιζότυπη ΔΠ έχει γίνει τα τελευταία χρόνια δουλειά πάνω σε βιολογικούς δείκτες, ανάλογη δεν φαίνεται να γίνεται για την ΣΔΠ. Τέλος είμαι απόλυτα σίγουρος ότι ο πιο κάτω πίνακας θα αλλάξει άρδην. Δεν είναι δυνατόν να παραμείνει το «almost always…» του κριτηρίου 2, αλλά ούτε και το «takes pleasure in few..» του 4 και το «appears indifferent..» του 6 καθότι αφήνουν υπερβολικά πολύ χώρο για την κρίση του κλινικού.

1. neither desires nor enjoys close relationships, including being part of a family
2. almost always chooses solitary activities
3. has little, if any, interest in having sexual experiences with another person
4. takes pleasure in few, if any, activities
5. lacks close friends or confidants other than first-degree relatives
6. appears indifferent to the praise or criticism of others
7. shows emotional coldness, detachment, or flattened affectivity

• Klein, R. (1995). Disorders of the Self: New Therapeutic Horizons. pp. 13-23. Brunner/Mazel.
• Wolff, S. (1991). “Schizoid” personality in childhood and adult life: III. The childhood picture. British Journal of Psychiatry, 159, 629-635.